20 Şubat 2014 Perşembe

Venedik Karnavali Basliyor...

Venedik Karnavali; 900 yili askin tarihiyle dunyanin en mistik partisi. 10 gun boyunca suren bir ruya. Kime sorarsaniz sorun karnaval denince herkesin aklina ilk once Rio ve Venedik Karnavallari gelir. Aslinda her iki karnavali da bu kadar populer yapan detay aynidir: Rengarenk kostumler, karnaval boyunca etraftaki renk cumbusu. Eski sehrin icinden gecen su kanallari, kanallarda dolasan gondollari, sehri cevreleyen kucuk adalari ile zaten cok romantik bir atmosferi olan Venedik, karnaval zamani gelince tam bir masal sehrine donusur.

Katolik Hristiyan'larin paskalya oncesi oruc donemleri baslamadan bunu bir Festa (bayram) ile kutlamalari adettendir. Bu yuzden Italya'daki her sehrin bir festivali vardir ama hicbirisi Venedik sehrinin Karnavali kadar bilindik ve kendine ozgu degildir.

Gunumuzden tam 920 yil oncesine, 1094 yilina ait Venedik sehir belgelerinde, halkin Paskalya Orucu oncesi eglencelerinden bahsedilir. Karnaval kelimesi ise ilk kez 1296 yilinda kullanilir ve resmi olarak kayitlara girer. Yani resmi olarak Venedik Karnavali'nin basladigi tarih 1296 yilidir. Zamanla Karnaval, dunya ticaretinin en onemli merkezlerinden birisi olan Venedik'in prestiji halini almistir. Tarihi boyunca kimi yasaklamalara ve kisitlamalara maruz kalan karnaval, 1930'lu yillarda donemin diktatoru Mussolini tarafindan tamamen yasaklanmistir. Yasaktan sonra 1979 yilina kadar karnaval duzenlenmemistir. Bir grup Venedikli'nin cabasiyla tekrar canlandirilan karnaval, Italyan Hukumeti'nin verdigi destek sayesinde bugun, yilda yaklasik 3 milyon turisti agirlayan buyuk bir etkinlige donusmustur.

















Gecmiste degisik zaman araliklarinda kutlansa da gunumuzun modern karnavali 10 gun boyunca devam eder. Karnavalin baslama ve bitis tarihi her sene farklilik gosterir. Karnaval Katolik Hristiyanlarin 40 gun suren ve "Mardi Gras" denilen paskalya orucunun basladigi tarihten bir gun once biter ve bu tarihten iki cumartesi once baslar;

Karnaval 2014: 22 Subat - 4 Mart
Karnaval 2015: 7 Subat - 17 Subat
Karnaval 2016: 30 Ocak - 9 Subat

Genellikle organizatorler bazi ilave etkinlikler icin karnavala 1 ekstra hafta daha eklerler. Ornegin 2014 karnavalinin resmi sitesinde baslangic tarihi 15 Subat olarak gorunmektedir. Ama asil cumbus 22 Subat tarihinde baslar.

Karnaval boyunca binlerce kostumlu insan Venedik sokaklarini kaplarken, sehirde onlarca gosteri, workshop, cocuklara ozel etkinlikler, gecit torenleri duzenlenir. Karnaval boyunca sehrin tartismasiz en hareketli noktalari "San Marco" meydani ve "Rialto Koprusu" civaridir.



Tabii ki Venedik karnavalini digerlerinden farkli kilan en onemli ozelligi katilimcilarin taktiklari maskeler  ve giydikleri kostumlerdir. Karnaval maskesi nasil ortaya cikmistir ve ne ifade eder? Bu sorunun cevabina iliskin bir cok rivayet olsa da en dogru cevap sosyolojik etkenlerdir. Gecmiste dunyanin en onemli ticaret merkezlerinden birisi olan Venedik'te ekonomik sinif ayriligi cok carpici boyutlara ulasmisti. Karnaval suresince herkes, gercek kimliklerini taktiklari maskelerin ardina gizlerdi. Boylece kisa bir sure icin de olsa toplumdaki sosyal ve ekonomik sinif farklari ortadan kalkardi. Bu durum gecici bir ilizyon yaratarak ezilen alt sinifin bir anlamda adam yerine konuldugunu dusunmesine sebep olurdu. Boylece ezilen alt sinifin icten ice biriken ofkesini azaltmak mumkundu.



Kostumler ve Maskeler

Karnaval cumbusunun en onemli aktoru suphesiz katilimcilarin giydikleri kostumler ve maskelerdir. Karnaval boyunca unlu San Marco meydaninda en guzel kostum yarismasi duzenlenir ve jurinin sectigi en basarili kostumler odullendirilir. Karnaval boyunca onlarca farkli maske ve kostumun goruldugu Venedik'te en bilindik ve onemlileri ise sunlardir;

Bauta ve Larva

Larva
"Bauta" tek basina bir maskeyi ifade etmez. Bauta bir kostum butunudur ve 18. yuzyilda adeta Venedik'in resmi kiyafeti haline gelmistir. O yillarda ayni zamanda bir statu sembolu olan Bauta, sadece karnaval zamani degil, Venedik'teki diger onemli resmi etkinliklerde de giyilmistir. Bauta uc temel parcadan olusur: "Tabarro" denilen siyah pelerin, "Tricorno" denilen uc koseli siyah sapka ve latince hayalet anlamina gelen "Larva" adindaki beyaz maske. Bauta hem erkekler hem de kadinlar tarafindan giyilir.
Bauta Kostumu

Moretta

Genellikle kadinlar Bauta kostumunu Larva yerine bir baska maske tipi olan "Moretta" ile tamamlarlar. Morretta oval bir forma sahiptir ve genellikle kadife kaplidir. "Moretta" yi basinizda sabit tutacak bir ip ya da lastigi yoktur. Maskenin arkasina agiz hizasinda dikilmis bir dugmeyi dislerinizle tutarak "Moretta" yi yuzunuze sabitlemeniz gerekir. Maskeyi kullanirken agizinizi acamaz ve konusamazsiniz. Bu yuzden maskenin bir diger adi da "Servetta Muta" (dilsiz usak) dir.

Moretta


Gnaga

Cok kullanilan bir baska maske turu de "Gnaga" dir. Gnaga kadin kostumu ile birlikte kullanilir ve disi bir kediyi betimler. Daha cok kadin kostumu giyerek kendini gizleyen erkekler tarafindan tercih edilir.
Gnaga

Medico delle Peste (Veba Doktoru)


"Veba Doktoru" maskesi aslinda bir karnaval maskesi degildir. Fransiz doktor Charles de Lorme tarafindan veba'dan korunmak icin icad edilmistir. Gerci dramatik olarak Venedik'le baglantili oldugu soylenebilir. Zira sadece 1630-1631 yillarinda Venedik'te yasayan toplam 140 bin insanin 46 bini vebadan dolayi hayatini kaybetmistir.

Veba Doktoru Kostumu


"Veba Doktoru" nun kostumu, ayak bileklerine kadar uzanan siyah pelerin ve cubbe, koruyucu eldivenler ve beyaz renkli uzun gagali kus maskesi ile tamamlanir. Fransiz Doktorun icad ettigi orijinal maskenin camla kapatilmis iki yuvarlak gozu bulunur. Burun hizasindaki iki kucuk delik nefes almayi saglar. Deliklerin arkasindaki bolmeye guclu baharatlar, kokulu bitkiler ve diger kuvvetli aromatik maddeler konur ki, veba kurbanlarinin etrafa yaydigi kotu koku hissedilmesin. O donemde vebanin en cok etrafa yayilan kotu koku sebebiyle bulastigina inaniliyordu.

Peki neden doktorlar bu kostumu tercih ediyordu? Bir inanisa gore, veba kuslardan insanlara bulasmisti ve bu kiyafetin mistik bir anlami vardi. Diger bir inanisa gore ise veba kuslara bulasmiyordu ve bu kus kostumu sayesinde onlar da vebaya yakalanmayacaklardi. Ancak gercek odur ki, bu korunakli kiyafet sayesinde doktorlar, hastalarindan veba mikrobu kapma olasiligini en aza indirmeyi amacliyorlardi.

Geleneksel Italyan Tiyatro Karakterleri

Colombina
Bizdeki orta oyunu ya da golge oyununda oldugu gibi geleneksel Italyan tiyatrosu da belli basli karakterler icermektedir. Bazi onemli karakterlerle ozdeslesmis kostumler de karnaval boyunca tercih edilir. Bu karakterlerin baslicalari; "Pantolone", "Colombina veya Arlecchina" ve "Arlecchino" dur.





Pantalone
Arlecchina


















 

Karnaval'in Lezzeti

Tum Italya'da karnaval zamaninin spesiyali ise bir cesit hamur tatlisidir. Her bolgede ayri adlandirilsa da bu tatlinin Venedik'teki adi "I Crostoli" dir. Eger karnaval zamani yolunuz Venedik'e duserse, Crostoli yemeden donmeyin...


Son Soz...

Eski Venedik, kanallarin etrafindaki dar sokaklari, kanallarin uzerinden gecen kopruleri ve sehirdeki turist nufusu sebebiyle zaten oldukca kalabaliktir. Karnaval boyunca sehrin kalabaligi katlanarak artar, sehrin dar yollarinda yurumek bile zorlasir. Bu yuzden kucuk cocukla gelmeyi dusunenlerin dikkatli olmasini oneririm.

Kalabalik sebebiyle sehirdeki konaklama fiyatlari da karnaval suresince cok yukselir. Ancak baska bir sehirde konaklayip tren ile Venedik'e ulasmak ve karnaval coskusunu yasamak mumkundur.

Bir sonraki yazimizda Venedik'te lezzetli ve uygun fiyatli yemek yiyeceginiz bir restorani sizlerle paylasiyor olacagiz: "Trattoria alla Madonna".

Sevgilerimizle,

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder